Podstawowe pojęcia związane z pismem
Pismo jest nie tylko metodą komunikacji wizualnej, lecz także podstawą tworzenia publikacji. Uściślając, w odniesieniu do pojęć poligraficznych, istnieje pismo drukarskie, które przeznaczone jest do tworzenia tekstów. Z opracowaniem graficzno-tekstowym publikacji związana z kolei jest typografia. Stanowi ona nie tylko jedną z odmian druku wypukłego, ale także odpowiednie opracowanie wizualne publikacji – nadanie jej niepowtarzalnych cech graficznych, jak również dbanie o poprawny skład tekstu.
Abrewiatura – to umowny skrót, np. $, &.
Antykwa – stanowi odmianę pisma łacińskiego, gdzie małe litery przypominają minuskułę karolińską, zaś duże litery – kapitałę rzymską. Zasadniczo wyróżnia się trzy rodzaje antykw: renesansową, barokową i klasycystyczną.
Antykwa barokowa – rodzaj antykwy, cechujący się dużym zróżnicowaniem kontrastu kresek i łagodnie zaokrąglonymi szeryfami.
Antykwa klasycystyczna – rodzaj antykwy, która posiada znaczny kontrast między tworzącymi ją kreskami oraz szeryfami w kształcie poziomych, cienkich kresek.
Antykwa renesansowa – rodzaj antykwy, charakteryzujący się umiarkowanym kontrastem między kreskami głównymi a łączącymi oraz zakończeniami w postaci szeryfów klinowych.
Cyfry mediewalowe (nautyczne) – cyfry charakteryzujące się zmiennym położeniem w stosunku do linii bazowej pisma. Mogą osiągać linię wydłużeń górnych oraz dolnych.
Czcionka – to metalowy prostopadłościan, w którym na górze znajduje się oczko, stanowiące relief wypukły. Kształt oczka odzwierciedla daną literę alfabetu, cyfrę, itd.
Egipcjanki – inaczej: antykwy linearne szeryfowe, należą do antykw jednoelementowych i charakteryzują się jednakową grubością kresek a także prostokątnymi szeryfami.
Firet – jest to typograficzna jednostka miary, którą definiuje się jako kwadrat o boku równym danemu stopniowi pisma.
Font – to zdigitalizowana czcionka, czyli jej wersja w postaci wirtualnej.
Glif – to inaczej kształt, który przedstawia w danym kroju pisma określony symbol.
Groteski – inaczej: antykwy linearne bezszeryfowe, należą do antykw jednoelementowych i charakteryzują się taką samą grubością kresek oraz brakiem szeryfów.
Interlinia – stanowi różnicę między stopniem wiersza a stopniem pisma. Jest to odległość między linią bazową następujących po sobie wierszy.
Kapitaliki (mediskuły) – to litery, które posiadają wygląd wersalików, lecz mają rozmiar małych liter tekstowych.
Krój pisma – to niepowtarzalny wygląd pisma o jednolitych cechach wizualnych, tj.: dukcie, rytmie, proporcjach.
Ligatura – jest to ozdobne połączenie co najmniej dwóch znaków.
Odmiana kroju pisma – to zróżnicowanie pisma danego kroju ze względu na grubość, pochylenie, szerokość.
Pisanki – należą do grupy pism, które mają za zadanie odzwierciedlić pismo odręczne.
Pismo dwuelementowe – to pismo zbudowane z kresek o zróżnicowanej wielkości.
Pismo jednoelementowe – to pismo zbudowane z kresek o jednakowej wielkości.
Stopień pisma – jest charakterystyczną cechą danego kroju pisma. Stanowi on pionowy wymiar pola znaku.
Stopień wiersza – to stopień pisma powiększony o światło między wierszami, zwane interlinią.
Szeryfy – ukośne lub poprzeczne zakończenia liter. Wg nazwy dzieli się je na: belkowe, klinowe, kreskowe, skryte.
Wersaliki (majuskuły) – są to duże litery alfabetu.
Znaki diakrytyczne – charakterystyczne znaki graficzne cechujące określony alfabet. Mogą być umieszczane nad, pod, obok oraz wewnątrz litery.
Zwykłe litery (minuskuły) – są to małe litery alfabetu, inaczej zwane tekstowymi.
Opracowała:
WN
